#فسخ_قرارداد_با_علت_موجه
Terminating a contract with just cause
مستندا به ماده ۱۳ RSTP قرارداد بین یک بازیکن حرفهایی و باشگاه صرفا با انقضاء مدت و يا توافق متقابل پايان مىپذيرد مبناى حقوقى اين ماده #اصل_اساسى_ثبات_قراردادی The principle of contractual stability و قاعده Pacta sunt servanda است.
مانند هر قرارداد با مدت معین، قرارداد بین بازیکن حرفهایی و یک باشگاه با انقضاء مدت، منقصى مىشود.
سوال : ايا ممكن است يازيكن حرفهايی و يا باشگاه بدون هيچ پيامدى (( پرداخت غرامت ويا مجازات هاى ورزشى)) مبادرت به فسخ قرارداد نمايد؟
ماده ١٤ RSTP در فرض وجود #علت_موجه Just cause به سوال فوق پاسخ مثبت داده است.
مبناى حقوقى ماده ١٤ #اصل_حقوقى_تقابل است (( The principle of reciprocity)) است در واقع مقنن ملازمه حقوقى بين نقض غير موجه قرارداد از سوى يكى از طرفين و فسخ موجه طرف ديگر را امضاء نموده است.
#علت_موجه چيست؟
مقررات تعريف مشخص از just cause ارائه ننموده است همانگونه كه ليست و فهرستى از علل موجه ارائه نكرده است.
دليل آن شايد اين است كه امكان ندارد تمام رفتار بالقوهايی را كه مىتواند علت موجه براى فسخ قرارداد بين يك بازيكن حرفهايي و يك باشگاه باشد را از پيش به تصوير كشيد.
در طول ساليان متمادى، رويه قضايی معيارهاى متعددى را ارائه نموده است.
در چندين راى CAS بين just cause در ماده ١٤ RSTP و مفهوم ((#good_cause)) در بند ٢ ماده ٣٣٧ قانون تعهدات سوئيس (SCO) ارتباط برقرار نموده و علت موجه زمانى وجود دارد كه يكى از طرفين شرايط و ظوابط اساسى كه از مقومات قرارداد است را رعايت نكند.
براى اينكه بببنيم علت موجهايی وجود دارد يا خير، با درنظر گرفتن شرايط خاص هر پرونده، اصول زير را مىتوان در نظر گرفت:
١- صرفا در فرض نقض جدى قرارداد از سوى يكى از طرفين قرارداد علت موجه وجود دارد؛
٢- نقض زمانى جدى است كه بر مبناى شرايط عينى و نه ذهنى، انتظار ادامه رابطه كارى غير منطقى باشد مانند نقض جدى اعتماد؛
٣- فسخ قرارداد هميشه اخرين راه حل أست ( ultima ratio action)؛
٤- در پارهای موارد علت موجه فسخ فقط در فرضى وجود دارد كه قبلا به طرف در ارتباط با رفتار يا نگرش غيرقابل قبولش هشدار داده باشد
مانند فسخ بعلت غيبت غير مجاز.
هيات CAS در سال ۲۰۱۸ در حکمی فلسفه این شرط را حصول اطمینان از اینکه به طرف مقابل فرصت اصلاح وضعیت داده شود، بیان نموده است.
آیا طرفین می توانند در قرارداد لیستی از علل موجه فسخ در قالب شرط ارائه نمایند؟
اطاق حل اختلاف ((DRC)) فیفا به این سوال اینگونه بر مبنای متخذ از رویه مستقر آن، پاسخ داده است.
این شروط زمانی معتبر هستند که:
- صرفا متکی به اراده یکطرف نباشد، بعبارت دیگر شروط معروف به #potestative باطل است؛
- متقابل باشد #reciprocal؛
-عینی باشد #objective.
بنابراین اصل آزادی اراده طرفین بطور محدود و در فرض رعایت سه شرط فوق پذیرفته شده است فلذا با توجه به مطالب فوق و بر اساس قانون سوئیس ممکن است علی رغم درج صریح در قرارداد، فسخ بعلت موجه محسوب نگردد.
در RSTP بند ۲ ماده ۱۴ ((سوءرفتار)) و ماده ١٤ مكرر (( حقوق معوقه))
بند ٢ ماده ١٨ مكرر ((حاملگى))
بعنوان علت موجه معرفى شده است.
ليكن ما با توجه به رويه قضائي مستقر DRC و CAS موارد ديگر را نيز برسى خواهيم كرد.
لازم به ذكر است كه فسخ به علت موجه ورزشى در ماده ١٥ مقرر گرديد كه جداگانه بررسى خواهد شد.
١- #سوء_رفتار ((#Abusive_conduct))
سوءرفتار يك طرف ((باهدف اجبار طرف مقابل به فسخ قرارداد)) از يكم ژوئن ٢٠١٨ در بند ٢ ماده ١٤ RSTP گنجانده شد
لیکن پیش از این نیز یک رویه قضایی غنی و مستقر در این زمینه وجود داشته است.
سوءرفتار مىتواند از سوى باشگاه و يا بازيكن نمايش داده شود.
در اين زمينه DRC صلاحيت نسبتا وسيعى در تعيين مصاديق سوءرفتار دارد البته بايد توجه داشت كه هر سوء رفتارى علت موجه محسوب نمى شود بلكه سوءرفتار بايد به منظور وادار كردن طرف مقابل به فسخ قرارداد و يا تغيير شرايط آن باشد.
از مصاديق كلاسيك سوءرفتار باشگاه مىتوان به جدا كردن يازيكن از هم تيميها براى مدت طولانى و وادار نمودن وى به تمرينات انفرادى در ساعات غير عادى و بدون نظارت مربى، ممنوعيت يازيكن از كليه فعاليتهاى خارج از باشگاه، كاهش زمان دسترسى بازيكن به خدمات فزيوتراپى و پزشكى، تخليه آپارتمان محروم نمودن از ماشين و …، اشاره نمود.
هيات CAS در حكمى در سال ٢٠١٨ محروميت ٣٢ روزه از تمرينات گروهى با تيم اصلى بدون هيچ دليل خاص همراه با تصميمات انضباطى (( غير منصفانه و بىاساس)) علت موجه فسخ اعلام نمود.
#فسخ_قرارداد_با_علت_موجه
نمونههايی از #سوءرفتار_بازيكن
عدم شركت در تمرينات و يا مسابقات به بهانه_هاى واهى جهت وادار كردن باشگاه به پذيرش انتقال بازيكن به باشگاه ديگر.
در پروندهایی نزد DRC ,اطاق حل اختلاف، در ضميمه توافقنامه پايان قرارداد كه بين بازيكن و باشگاه امضاء شده بود اين بند وجود داشت:(( پس از تاييد بازيكن مبنى بر يافتن باشگاه جديد، قرارداد طبق شرايط توافق شده بين طرفين فسخ خواهد شد)) در ماه سپتامبر ٢٠٠٦ بازيكن به باشگاه اطلاع دادكه باشگاه جديد پيدا نكرده است بنابراين مىخواهد در اين باشگاه ادامه دهد.
در مقابل باشگاه ادعا كرد كه بازيكن سوءرفتار در قالب بىاعتنايی داشته و باشگاه را گمراه نموده و آنها را وادار به امضاء توافقنامه خاتمه قراردادى نموده كه با پيشنويس باشگاه متفاوت است و باشگاه از اصلاح پيشنويس اطلاع نداشته است. DRC اعلام كرد كه طرفى كه يك مدرك حقوقى را بدون اطلاع از مفاد آن امضاء نموده است ريسك ناشى از تحميل مفاد آن به خود را پذيرفته است. بعلاوه اينكه بازيكن با سوءنيت متن توافقنامه را تغيير داده أست علت موجه فسخ محسوب نمىشود؛ فلذا فسخ قرارداد از سوى باشگاه فسخ غير موجه تشخيص داده شد ليكن در محاسبه غرامت سوءنيت بازيكن لحاظ شد.
DRC,no,67675
٢- #شرط_سقوط((#Relegation_clause))
آيا شرط تعليق انحلال قرارداد يا ايجاد حق فسخ براى يكطرف در فرض سقوط يا حتى ارتقاء، معتبر و موجه محسوب میشود؟
اطاق حل اختلاف، DRC, در پروندهاى راى داد كه طرفين مىتوانند انحلال قرارداد را معلق به يك شرط محتمل الوقوع مانند سقوط به دسته پايين نمايند اطاق اينگونه استدلال كرد كه شرط مذكور (( #potestative_condition)) محسوب نمىشود زيرا چنين شرطى به اراده يكطرف و يا ثالث وابسته نيست. DRC,no,87677
در بند ٣ ماده ١٣ قراردادى اين شرط درج شده بود ((درصورت سقوط تيم به دسته اول در فصل اول، قرارداد با رضايت طرفين و بدون مسؤليت مالى در قبال طرفين منفسخ خواهد شد و در صورت باقى ماندن در ليگ حرفهايی اين قرارداد لازم الاجرا و معتبر قلمداد مىشود)). اطاق اين شراط عينى و متقابل توصيف و حكم بر اعتبار آن داد.
DRC, no, 0214233
ديوان داورى ورزش نيز اين شروط را معتبر تلقى نموده است.
CAS2008/A/1447
اما ديوان داورى و اطاق منوط نمودن اعمال شرط به اراده يكطرف را سبب بطلان شرط معرفى نمودهاند
بعنوان مثال؛ اطاق شرطى را كه بدين نحو تنظيم شده بود ((باشگاه و يازيكن بدينوسيله توافق مى كننده در صورتى كه بههر دليلى در زمان اشتغال يازيكن در باشگاه A, باشگاه به لیگ دو و یا سه سقوط کند باشگاه حق پایان دادن به قرارداد بازیکن را دارد و … بازیکن می پذیرد که این فسخ با علت موجه است و مستحق جبران خسارت نخواهد بود)) را باطل و بلااثر اعلام نمود.
۳- #شرط_دوره_آزمایش ((#Probation_period))
اطاق حل اختلاف شرطی را که براساس آن طرفین حق دارند قرارداد را در یک دوره کوتاه مدت، ۲تا ۳ ماهه، بدون هیچ دلیل و بدون پرداخت غرامت، فسخ نمایند را باطل و بلااثر اعلام نمود.
از جمله دلایل بطلان این شرط، عدم تعادل بین حقوق وتعهدات بازیکن و باشگاه ایجاد می نماید
این شرط صرفا بنفع کارفرما، باشگاه، است که قدرت چانه زنی.قوی تر دارد.
شرط #potestative است
این شرط ماهیت عینی ندارد و کاملا ذهنی است و عملا به اختیار مطلق خوانده واگذار می شود
خلاف اصل ثبات قراردادی است.
۴- #شرط_خیار((#period_of_Notice))
شرطی که حق فسخ قرارداد را به طرفین ظرف مهلت مشخص بدهد در صورتی که potestative نباشد ومتقابل reciprocal و عینی objective باشد معتبر و موجه محسوب می شود
در ۲۶ نوامبر ۲۰۱۸ اطاق حل اختلاف اعلام نمود که باشگاه که براساس بند ۳ از ماده ۴ قرارداد، مبادرت به فسخ نموده است، فسخ موجه محسوب است زیرا ماده فوق به هردوطرف امکان فسخ قرارداد را با اخطار کتبی یکماهه می دهد
در تفسیر این شرط علاوه موارد فوق باید در نظر داشت که فسخ قرارداد ((#ultima_ratio)) است.
در پرونده ۳۱ اکتبر ۲۰۱۳ اطاق اعلام کرد که شرطی که به باشگاه اجازه داده است با دادن غرامت ناچیز به بازیکن قرارداد را فسخ نماید به وضوح تحمیلی و بدون هیچ معیار عینی بقاء قراردادصرفا به اراده باشگاه واگذار شده است ، فلذا شرط باطل و بلااثر است.
بنظر میرسد شرط تقابل کلید اصلی اعتبار این شروط محسوب میشود.
#فسخ_قرارداد_با_علت_موجه
۵-#شرط_عملكرد_بازيكن
((#player_performance))
اطاق حل اختلاف در آراء متعدد شرطى را كه براساس آن، افت عملكرد بازيكن و عدم برآورد انتظار باشگاه را بعنوان علت موجه محسوب نموده بود، باطل و بلااثر اعلام نمود.
اطاق این شرط را تحمیلی و یکطرفه میداند
در پروندهایی در ۲۳ ژوئن ۲۰۱۹ اطاق رای داد که فقدان عملکرد خوب، فقدان تعهد و فقدان بهرهوری بازیکن را نمیتوان #علت_موجه فسخ محسوب کرد.
اطاق ادعای عدم توانایی بازیکن در انطباق با سیستم بازی تیمی را بعنوان علت موجه فسخ علی رغم درج صریح در قرارداد، رد نمود.
۶- #شرط_تعداد_بازی و یا #مدت_زمان_حضور_در_زمین(( Played Matches))
در بند۱ از ماده ۸ قرارداد منعقده بین یک باشگاه چینی و بازیکن صربستان و مونته نگرو، شرطی با این مضمون درج شده بود که چنانچه بازیکن با در خواست خودش دقایق حضور کمتر از ۷۰درصد از کل بازیهای CFA لیگ A داشته باشد((صرفا حضور از ابتدا مسابقه و یا مجموعه زمان بیش از ۴۵ دقیقه محاسبه خواهد شد)) طرف A، باشگاه، حق دارد قرارداد را فسخ نمايد و طرف B، بازيكن، را به باشگاه فوتبال ديگرى منتقل نمايد. استثناء اين شرط فرض وقوع آسيبهاى است كه توسط پزشكان و يا بيمارستان معتمد A، باشگاه، تاييد شود.
باشگاه ادعا كرد آمار دقايق حضور بازيكن مورد نظر ٦٤ درصد را نشان میدهد، بعبارت ديگر بازيكن در ١٨ بازى از ٢٣ بازى فصل بازى كرده بود
بنابراين حق فسخ ادعائی قابل اعمال بوده است
در پاسخ بازيكن با تاكيد بر عبارت (( … با خواست خودش…)) در قرارداد استدلال كرد كه هرگونه عدم حضور كه در ظاهر مستند به تصميمى باشد كه فراتر از اراده باريكن است مانند تصميم مربى براى نگه داشتن وى بر روى نيمكت نبايد از مصاديق عدم حضور مشمول شرط محسوب شود اطاق حل اختلاف DRC علىرغم تاييد نقاط تاريك اين شرط ازجمله اينكه اين شرط فرصت متقابل براى فسخ در اختيار بازيكن قرار نداده است و اينكه اين شرط تا حدى ممكن است فرصت سوءاستفاده به باشگاه جهت فسخ قرارداد را بدهد، ليكن با استدلال به اينكه بند يك از ماده ٨ قرارداد هر زمان قابل استناد نبوده بلكه صرفا در پايان فصل و پس از اتمام تمام بازيها قابل اعمال است فلذا اصول Legal certainty و Stability به میزان قابل قبول توسط این شرط رعایت شده و اینکه طرفین هنگام امضای قرارداد به صراحت آن را پذیرفتهاند، نهایتا رای به موجه و عادلانه بودن شرط داد.
البته در پرونده دیگر در ارتباط با شرطی با مضمون مشابه پرونده سابق ليكن در ارتباط با تعداد گل به ثمر رسیده توسط بازیکن ،اطاق حل اختلاف با اتفاق آراء راى به بطلان چنين شرطى داد و اینگونه استدلال نمود كه فوتبال يك بازى تيمى است و موقعيت زمانى حاصل مىشود كه تمام نفرات تیم با یکدیگر همکاری نمایند. بنابراین تعهدی که در قرارداد کاری به بازیکن در به ثمر رساندن تعداد مشخصی گل را تحمیل نماید به وضوح با #روح_بازی و هدف اساسی بازی تیمی مغایر است فلذا این یک شرط خودسرانه و #Arbitrary و باطل است بعبارت دیگر تحقق و عدم تحقق این شرط به نوعی معلق به اراده یکطرف، باشگاه، و مربی مربوطه است.
بهنظر میرسد در ارتباط با اعتبار و عدم اعتبار این نوع از شروط باید هر پرونده را جداگانه با توجه شرایط خاص آن در نظر گرفت لیکن آنچه مسلم است تحقق و عدم تحقق تعهدات ناشی از شروط مذکور مسلما تا حد زیادی بسته به اراده باشگاه و مربی است، امری که در تفسیر این تعهدات باید مورد توجه باشد.
#فسخ_قرارداد_با_علت_موجه
۷- #آسیب_دیدگی_بازیکن ((#Injury))
بعنوان یک اصل اساسی در قانون کار، سوئیس، اطاق حل اختلاف، DRC, عقیده دارد که آسیبدیدگی بازیکن، علت موجه فسخ زود هنگام قرارداد و عدم پرداخت حقوق از سوی باشگاه نیست.
در پرونده.ایی بازیکن نزد اطاق حل اختلاف ادعا کرد که دچار آسیب دیدگی جدی از ناحیه زانو شده است و باشگاه در حضور سایر بازیکنان به او اعلام نموده که دیگر به وی نیازی ندارد. بازیکن متعاقبا برای عمل جراحی باشگاه را ترک و به کشور خود بازگشت و حالا مدعی استحقاق حقوق برای کل مدت قرارداد بود.
باشگاه براساس بند ب از ماده ۱۲ قرارداد که به باشگاه اجازه میداد درصورت مصدومیت بدون هیچ مسئولیتی قرارداد را فسخ کند، مدعی وجود #علت_موجه_فسخ بود.
اطاق با تاکید بر اینکه آسیب دیدگی بازیکن در جهت خدمت به باشگاه بوده است رای دادگاه که فسخ بدون علت موجه بوده است
DRC,no 55230
آراء متعدد از اطاق در اين زمينه كه اسيب ديدگى بازيكن علت موجه فسخ قرارداد از سوى باشگاه و عدم پرداخت حقوق بازيكن محسوب نمىشود وجود دارد به نحوى كه مىتوان ادعا كرد اين موضوع در زمره رويه مستقر اطاق محسوب است
در يك راى اطاق به بند ٤ ماده ١٨ RSTP اشار مىكند.
باشگاه ادعا مىكرد كه قرارداد از روزى كه پزشكان متخصص، پس از معاينات به ابتكار باشگاه، نظر دادند كه بازيكن بايد به كار حرفهايی خود خاتمه دهد، ناتوانى دائمى بازى در سطح حرفهایی، در واقع پايان يافته است. اطاق استدلال باشگاه مبنى بر فسخ خودكار قرارداد بمحض اعلام نظر پزشكان را نپذيرفت اطاق با توجه به دليل اصلى ادعاى باشگاه براى فسخ، وضعيت پزشكى بازيكن، تاكيد كرد كه براساس بند ٤ از ماده ١٨ RSTP و رويه قضائي مستقر، باشگاهى كه مايل به انعقاد قرارداد با يك بازيكن حرفهايی است بايد قبل از انعقاد مراقبتها و كليه معاينات پزشكى مربوطه را انجام دهد بازيكن هنگام انعقاد قرارداد كاملا سالم بوده و تقريبا براى يك فصل خدمات خود را به باشگاه ارائه داده است بنابراين ناتوانى دائمى #علت_موجه #فسخ_قرارداد محسوب نمىشود.
البته لازم به ذكر است كه با توجه به ماهيت دو تعاهدى قرارداد و اينكه يازيكن ديگر قادر به ارائه خدمات به باشگاه نيست اين شرايط مى تواند در ميزان غرامتى كه بازيكن مستحق دريافت ان خواهد بود تاثير بگذارد.
٨- #غيبت_بازيكن ((#Absence))
اطاق حل اختلاف ,DRC, غيبت طولانى مدت بدون اجازه و دليل موجه را تحت شرايطى نقض غير قانونى قرارداد كار توسط بازيكن و در حدى كه موجد علت موجه فسخ از سوى باشگاه باشد اعلام نموده است.
اطاق غيبت دو روزه و يا ٧ روزه از تمرينات را علت موجه فسخ قرارداد نمىداند.
در پروندهايی كه بازيكن بهمراه بقيه بازيكنان در اوخر اكتبر به تعطيلات رفته بود ولى برنگشته بود، به اخطار باشگاه از طريق فكس پاسخ نداده و پيش از آن هم با ساير باشگاهها تمرين كرده بود، اطاق بدون اشاره به يك دوره دقيق، اين مورد را بعنوان غيبت طولانى مدت بدون دليل موجه و نقض غير قانونى قرارداد محسوب نمود
در زمينه غيبت، فيفا تفسير جالبى دارد: اگر بازيكن از زمان ورود به باشگاه نگرش غير همكارانه دارد، از دستور العمل مربى پيروى نمىكند ، با هم تيميها بحث میكند و درگير مىشود ومتعاقبا دوهفته بدون مجوز باشگاه را ترك مىنمايد، اين غيبت، علت موجه فسخ است. نكته قابل توجه اين است كه باشگاه بايد به بازيكن اخطار نموده و عواقب غيبت غير مجاز را يادآورى نمايد.
در تحليل اين علت نكات ذيل مورد توجه قرار مىگيرد:
-غيبت كوتاه مدت در تمرينات علت موجه فسخ نيست؛
-آيا غيبت در تاريخ مسابقات رسمى بوده است يا خير؛
-آيا امكان اعمال اقدامات ملايمتر مانند جريمه وجود داشته است يا خير؛
- آيا غيبت همراه با سوء رفتار بازيكن بوده است
- ايا باشگاه اخطار ارسال كرده است؛
- غيبت بدون مجوز باشد.
و اينكه فسخ ((#ultima_ratio)) آخرين راهحل است.
#فسخ_قرارداد_با_علت_موجه
٩- #بد_رفتارى_بازيكن ((#Misbehaviour))
رويه قضايى DRC بدرفتارى بازيكن را تحت شرايط خاص #علت_موجه فسخ از سوى باشگاه میداند.
اطاق حل اختلاف، يكبار حمله بازيكن به هم تيمى خود كلامى و يا فزيكى را علت موجه فسخ نمىداند.
اطاق، فسخ قرارداد را به سبب اينكه بازيكن در طول مدت اردو يك زن را به اطاق خصوصى خود برده بود را فسخ با علت موجه ندانست.
سوءرفتار بايد مكرر اتفاق اقتاده باشد و باشگاه نيز در ارتباط با عواقب ان به بازيكن هشدار داده باشد بعبارت ديگر بايد بر اساس #معيارهاى_عينى بطور منطقى انتظار ادامه همكارى بين طرفين وجود نداشته باشد بنابراين اگر با اقدامات ملایمتر بتوان بازيكن را وادار به اجراى تعهدات قراردادى كرد اين اقدامات در اولويت قرار دارند((#ultima#ratio)).
١٠- #سوء_مصرف_مواد_مخدر
((#Drug_Abuse))
اطاق حل اختلاف ، مثبت شدن نتيجه دوپينگ بازيكن را علت موجه فسخ مىداند البته لازم به ذكر است كه صرف مثبت شدن بطور خودكار سبب فسخ قرارداد نيست بلكه باشگاه بايد اقدام به فسخ قرارداد نمايد.
در اين زمينه پروندههاى ادريان موتو بازيكن رومانيايی قابل توجه است در اين پرونده بحث مصرف كوكائين توسط بازيكن است.
١١-#مصرف_الكل_توسط_بازيكن ((#Alcohol))
در اين زمينه پرونده مطروحه در CAS میتواند راهگشا باشد.
بازیکن رالف ون دورن، ملی پوش هلندی، قراردادی را با باشگاه توفتا در جزایر فارو منعقد کرد باشگاه ادعا کرد که بازیکن مطابق انتظار ظاهر نشده است و آمادگی جسمانی لازم جهت ارائه بازی در بهترین وضعیت را ندارد و بعلاوه این بازیکن شب قبل از بازی مهم دربی مست بوده است.
باریکن دلیل عملکرد ضعیف را مصدومیت قدیمی اعلام کرد.
باشگاه بدلیل مصرف الکل قرارداد را فسخ کرد
هیات داوری بطور خلاصه اعلام کرد که تنها در فرضی که باشگاه ثابت نماید مصرف الکل عمدا و بمنظور ارائه کیفیت پایین عملکرد صورت گرفته باشد، میتواند دلیل موجه فسخ محسوب شود اگر بازیکن بدلیل بیماری و آسیب دیدگی ظرفیت خود را در اختیار باشگاه قرار ندهد علت موجه فسخ نیست.
علل دیگر مانند:
#حقوق_معوق
((#outstanding_salary))
#اخراج_و_عدم_ثبت_قرارداد_بازیکن
((#Exclusion and #Deregistration))
#علت_موجه_ورزشی
((#Sporting_Just_Cause))
بعلت غنای موضوع و کثرت مطالب ان شاء الله در مقاله ايي مجزا تقديم خواهد شد
(پايان)
محمدرضا بختیاری